POJEZIERZE

PRADOLINA TORUNSKO-EBERSWALDZKA

Puszcza Notecka - 135 tys. ha; Krajobraz puszczy urozmaicają potężne wały wydm, które tworzą labirynt dolin i pagorkow. Najwieksza wydma Wielka Sowa 93 mnpm; Centrum Puszczy to tereny ubogie w wodę, natomiast na pograniczu, nad Wartą i Notecią, zgrupowały się jeziora rynnowe; Drzewa: sosna, brzoza PN Ujscie Warty - rezerwat ornitologiczny "Słońsk"

Słońsk - ruiny zamku Joannitów, muzeum Martyrologii

Ciechocinek - uzdrowisko, rezerwat slonoroslowy, dawna cerkiew Archaniola Michala

Toruń - Zespol Staromiejski z pierwszej polowy XIII w; gotycki kosciol sw Jana Chrzciciela z murem cmentarnym (1250-1473); bazylikowy kosciol gotycki sw Jakuba z XIV w; klasztor Franciszkanek z kosciolem NMP z XIX w; gotycki Ratusz Staromiejski z XIIw; barokowa kamienica "Pod Gwiazda" z XVII w; Muzeum i Park Etnograficzny, obserwatorium astronom - planetarium

Drezdenko - sredniowieczny ukl urbanistyczny, Muzeum Puszczy Drawskiej i Noteckiej

Sierakow - kosciol NMP Niepokalanie Poczetej, zamek Opalinskich

Włocławek - katedra Wniebowstapienia NMP, muzeum ziemi Kujawskiej i Dobrzynskiej, osrodki sportow wodnych nad zalewem

Kostrzyn - twierdza z XVI w

Siekierki - Muzeum Pamieci Narodowej, cmentarz wojenny z II w ś

Świerkocin - ZOO safari

POJEZIERZE LUBUSKIE

Jeziora: Niesłysz, Lubiąż, Paklicko Wielkie

Najwyzsze wzniesienie: Gora Bukowiec (225m)

Pszczewski PK - 12 220 ha; Występują różne typy krajobrazu morenowy, sandrowy, dolinny z jeziorami polodowcowymi, ozami, sandrami, dolinami rzecznymi z starorzeczami, przeważają bory sosnowe z ubogim runem; Zwierzeta: łyska, perkoz dwuczuby, kaczka krzyżówka, łabędź niemy, bocian czarny, bielik, dzięcioł średni, sieje, sielawy, bobry, wydry; rezerwat przyrody "Jezioro Wielkie" gdzie gniazdują m.in.: gęsi gęgawy, krakwy, cyranki, cyraneczki, płaskonos; znajduje się tutaj również kolonia czapli siwej; J.Gołyńskie; rzeki: Obra, Kamionka

Łagowski PK - powstał w 1985, pow 4929 ha, istnieje dobrze oznakowanych sieć szlaków turystycznych, rowerowych i ścieżek przyrodniczych; rosliny: storczyki: leśny, szerokolistny i listera jajowata, rosiczka okrągłolistna, orlik pospolity, śnieżyczka przebiśnieg, widłaki; zwierzeta: bielik, bocian czarny, gągoł, puchacz, wydra i żuraw; rezerwaty "Buczyna Łagowska" chroniący najcenniejsze fragmenty lasów bukowych, rezerwat "Nietoperek", J.Łagowskie, J.Ciecz

Łagów - sredniowieczny uklad miasta, zamek Joannitów, widokowa wieza zamkowa

Suchelów - zamek z XV w, fragmenty murow miejskich z XV-XVI w

Świebodzin - gotycki kosciol sw Michala Archaniola i Matki Boskiej Czestochowskiej; ratusz z XIV w

Lubniewice - palac z XVIII/XIX w rodziny VonWaldow i neorenesansowy palac z 1909r

Międzyrzecz - dawny Dwór Starostów; zamek z XIV w

Gościkowo-Paradyż - pocysterski zespol klasztorny z XIII w

WZNIESIENIA ZIELONOGORSKIE

Zielona Góra: Park Winny - położenie szczyt winnego wzgórza, ekspozycja ponad 200 gatunków egzotycznych roślin także ryby i żółwie, w pobliżu odtworzona winnica; Katedra Św. Jadwigi - gotyk, XIII w, gotycka rzeźba Św. Jadwigi, barkowy chór, renesansowa kuta krata; Kościół MB Częstochowskiej - XVIII w, barokowy ołtarz, rokokowa chrzcielnica, szereg rzeźbionych płyt epitafijnych; Ratusz i stary rynek - XIII w, był głównym szlakiem handlowym, wieża ratusza lekko pochylona do przodu; Muzeum Ziemi Lubuskiej - posiada jedyny w Polsce dział poświęcony winiarstwu, w 1998 r. wpisany do Państwowego Rejestru Muzeów

Biecz: zespół pałacowo parkowy z XVIII w. - należał do rodziny Wittelsbachów, trójskrzydłowy barokowy pałac, z dwiema oficynami, wieże bramną oraz park z połowy XIX w.

Lubsko: Ratusz (1580-1582), twórca Antoni Alberi, Kościół Wniebowzięcia NMP -styl gotycki, na uwagę zasługuje ołtarz główny, ambona i chrzcielnica

Gubin: Pozostałości murów miejskich z basztami (XIV-XV w) Kościół św. Trójcy - późny gotyk, powstawał między XIV a XVI w

Drzonów: Lubuskie Muzeum Wojskowe - klasycystyczny pałac, drugi co do wielkości i znaczenia zbiór militariów w Polsce

Ochla: Park Budownictwa Ludowego - Na terenie parku znajdują się zabytki ludowego budownictwa drewnianego

PRADOLINA WARCIAŃSKO-ODRZAŃSKA

Rogaliński PK - utworzony w 1997 r. celem ochrony największego w Europie skupiska wielowiekowych dębów szypułkowych rosnących w dolinie Warty, licznych starorzeczy, a także wartości historyczno-kulturowych; rezerwat "Krajkowo", deby rogalinskie: Lech, Czech i Rus

Rogalin - rokokowo klasycystyczny palac z XVIIIw, wozownia, kaplica mauzoleum Raczynskich

Żerkowsko-Czeszewski PK - powstal w 1994r, pow 15 640 ha, przedmiotem jego ochrony jest przede wszystkim unikalna, bardzo urozmaicona rzeźba terenu z dwoma kulminującymi wzniesieniami Łysą Górą (161mnpm) i Górą Żerkowską (155mnpm); rezerwaty przyrody: Czeszewski Las, Dwunastak, Dębno nad Warta

Śmiełów - palac z końca XVIII wieku w którym latem 1831 roku przebywał Adam Mickiewicz i w którym znajduje się powstałe w 1975 roku muzeum jego imienia

Kargowa - zespol palacowo-parkowy z XVIIIw, ratusz XVIIw

Manieczki - dwor Jozefa Wybickiego (obecnie muzeum biograf.)

Obra - pocysterski zespol klasztorny z XIII w

POJEZIERZE LESZCZYŃSKIE

Jeziora: Sławskie, Dolskie, Grzymisławskie

Przemęcki PK - krajobrazowy rezerwat przyrody "Wyspa Konwaliowa" otoczona przez wody J.Radomierskiego przez które przebiega wodny kajakowy Szlak Konwaliowy; Porośnięta jest dębem bezszypułkowym; rosnie tam masowo konwalia majowa z pręcikami o różowym zabarwieniu; Jezior: Święte, Dominickie, kanały rzeki Obry

Włoszakowice - Barokowy zespół pocysterski z kościołem św. Jana

W latach 1749-1752 według projektu Karola Marcina Frantza zbudowano otoczony fosą i pięknym parkiem pałac myśliwski; Urodził się w 1758 znany polski kompozytor i dyrygent - Karol Kurpiński, tablica upamiętniająca jego miesci sie na kościele

PK im Dezyderego Chłapowskiego - obejmuje unikatowy w skali kraju kulturowy krajobraz z zachowaną siecią zadrzewień śródpolnych wprowadzonych na te tereny w latach dwudziestych XIX wieku przez generała Dezyderego Chłapowskiego

Turew - Pałac późnobarokowy, zaczęto wznosić w latach 40-tych XVIII w. dla Ludwika Chłapowskiego, Przy pałacu kaplica neogotycka NMP Niepokalanie Poczętej, Wewnątrz: w salonie dekoracje z końca XVIII w. w postaci ornamentów muzycznych i bukietów kwietnych zawieszonych na wstęgach Racot - Pałac zbudowany w 1785 roku dla księcia Antoniego Jabłonowskiego, w kompleksie parkowo- pałacowym znajduje się jeszcze m.in. wozownia, stajnie, budynki ogrodnictwa, ujeżdżalnia

Żerkowsko-Czeszewski PK - Łysa Góra (161m), rezerwat "Dębno nad Warta"

Łęki - Kurchany Kościan - gotycki koscial NMP Wniebowzietej

Sława - barokowy zesp. palacowo-parkowy (unikatowa sosna czarna)

Lubiń - opactwo Benedyktynow z XI w, romanski kosci sw Leonarda

Osieczna - poznogotycki kosciol sw Trojcy, poznobarokowy zespol klasztorny poreformacki, miejsce bitwy powstancow wielkopolskich, wiatraki z XVIII-XIX w

POJEZIERZE WIELKOPOLSKIE

Wielkopolski PN - zalozony w 1957, pow 15000ha, przebiega trasa turystyczna o nazwie Trasa Kórnicka oraz rowerowy Pierścień Poznański; ok. 220 gatunków ptakow lęgowych i przelotnych; Mosina-Pożegowo - Morena Pożegowska - Osowa Gora (132m); Jeziora: Dymaszewskie, Goreckie, Witobelskie, Jaroslawieckie, Kociolek Jeziory - Muzeum Wielkopolskiego PN Puszczykowo - Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fidlera Sierakowski PK - zalozony w 1991r, pow 30000ha, chroni on krajobraz polodowcowy z licznymi pagórkami morenowymi, rynnami jeziornymi, dolinami rzek, wydmami oraz rozległymi kompleksami leśnymi J: Chrzypskie, Wielkie, Lutomskie, Bialokoskie, Kłosowskie, Śremskie (kryptodepresja), rezerwat "Buki nad J.Lutomskim

PK Puszcza Zielonka - powstal w 1993r, pow 11400ha, wzgorze morenowe Dziewicza Gora (143m), rezerwaty Łapuchówko, Klasztorne Modrzewie kolo Dabrowki Koscielnej, Jezioro Czarne

PK Promno - zalozony w 1993r, ochrona polodowcowego krajobrazu morenowego i lasów o bardzo bogatym i zróżnicowanym podszyciu krzewów Powidzki PK, Nadgoplanski Park Tysiaclecia utworzony w 1992r, pow 12600ha, zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych licznych miejsc lęgowych ptactwa wodnego, błotnego i lądowego, zabezpieczenie wartości historycznych tego rejonu związanych z początkami Państwa Polskiego

Poznań - ukl urbanistyczny oraz zabudowa starego miasta, bazylika archikatedralna sw Apostolow Piotra i Pawla, kosciol farny sw Stanislawa Biskupa i Meczennika to trzynawowa bazylika z XVIIw, kosciol sw Jana Jerozolimskiego, wzgorze sw Wojciecha, gotycki Ratusz z XIIIw, zamek Cesarski, muzeum Narodowe, Cytadela,0 Browary "Lech", J.Malta, Stare i Nowe ZOO, palmiarnia, ogrod botaniczny, Miedzynarodowe Targi Poznanskie

Biskupin - rezerwat acheologiczny i muzeum, rekonstrukcja osady

Giecz - Grod Piast - rezert archeo

log, romanski kosciol Wniebowziecia NMP z XII w

Gniezno - bazylika archikatedralna Wniebowziecia NMP , muzeum poczatkow panstwa polskiego

POJEZIERZE CHEŁMIŃSKO - DOBRZYŃSKIE

Polozenie: Na wschód od doliny Wisły, po obu stronach jej dopływu Drwęcy. Formy terenu związane z fazą poznańską ostatniego zlodowacenia. Wzniesienia morenowe <150m (wyj. Garb Lubawski- 315m) Poj Chelminskie to równina morenowa, nieliczne jeziora, mało lasów, region rolniczy Poj Brodnickie równina sandrowa, liczne jeziora rynnowe i dużo lasów, malownicze krajobrazy Dolina Drwecy to liczne meandry, piaszczyste tarasy porośnięte lasami

PRZYRODNICZE: Brodnicki PK rezerwaty "Mieliwo" (las mieszny) "Okonek" "Streczek" (rezerwaty ścisłe żurawina drobnolistkowa) "Kociołek" Brudzeński PK +rezerwaty leśne "Brwilno" "Sikórz" Górzańsko-Lidzbarski PK Drwęca (na całej długości objęta jest ochrona jako rezerwat) Reptowo" (starodrzew sosnowy z kolonią czapli siwej) "Linie" (torfowisko śródleśne z brzozą karłowatą) "Wronie" ( buczyna) okol. Wąbrzeźna Jeziora: J Chełmżyńskie, J.Długie

KULTUROWE: Chełmno renesansowy ratusz 1570te (urok harmonii, białe ściany, ozdobna attyka, wyniosła wieża zegarowa, na zach. ścianie oryginalna średniowieczna miara długości- pręt chełmiński 4,35m); średniowieczny układ urbanistyczny, mury obronne z XIII-XIV zachowane prawie w całości z basztami i bramami, gotycki kościół Wniebowzięcia NMP (XIII- XIV, wystrój barokowy), gotycki kościół i klasztor Cysterek Chełmża katedra, kościół św. Trójcy XIII-XIV, kościół św. Mikołaja XIII, Radzyń Chełmiński ruiny zamku krzyżackiego (do czasu wybudowania Malborka to on pełnił znaczącą funkcję), jedyny pomnik ku czci J. Długosza Papowo Biskupie ruiny zamku krzyżackiego Brodnica 8-boczna 54 m wieża ruiny zamku krzyżackiego, gotycki kościół św. Katarzyny, mury miejskie z Bramą Chełmińską Gurnwald pomnik bitwy Golub-Dobrzyń zamek krzyżacki przebudowa renesansowa ( Muzeum Regionalne PTTK), kościół gotycki z XIV; Ostromecko źródło mineralnych wód alkalicznych, wytwórnia "Ostromecko-Zdrój" pałace: Stary-rokoko i Nowy-klasycyst (Schinkel) +w parku grobowce rodz. Schonborn z neorom mauzoleum Wąbrzeźno ośr wędkarski