Pojezierze pomorskie

POJEZIERZE POŁUDNIOWOPOMORSKIE

Krajobraz młodoglacjalny, wysoczyzny ze wzgórzami morenowymi pomiędzy dolinami Gwdy, Brdy i Wdy, liczne jez wytopiskowe, bory sosnowe na sandrach

PRZYRODA: PN Bory Tucholskie Ochrona ekosystemów jeziornych (J.Lobeliowe, Ramienicowe) i krajobrazu sandrowego. Centralny pkt Parku to "Struga 7iu Jezior" -100% zalesienie brak antropogenicznych zanieczyszczeń. Rezerwat leśny "Cisy Staropolskie im. L.Wyczółkowskiego" (największe w Europie i stanowisko cisów, Rezerwat archeologiczno-przyrodniczy "Kręgi Kamienne" (w Odrach) -jeden z najbardziej tajemniczych miejsc w Polsce -fragment cmentarzyska rzymskiego z I, II w ne. 10 kręgów o średnicy do 33m ułożone z dużych głazów w figury o znaczeniu astronomicznym, Fantastyczna anomalia: obecność na tych kamieniach mchów i porostów występujących tylko w wysokich partiach gór, Skansen w Wdzydzach Kiszewskich, J Charzykowskie atrakcyjne dla żeglarzy, bojerów, rejsy Drawienski PN (Równina Drawska sandrowa poprzecinana dolinami rzek. buki, sosny, bobry, gatunki z "Czerwonej Księgi" roślin wymierających, szlaki turystyczne, spływy kajakowe Drawą) Tucholski PK, Zaborski PK ( bór sosnowy) kilka rezerwatów, J. Charzykowskie, w jego obrębie też PN Bory Tucholskie, Barlinecko-Gorzowski PK Rezerwaty Leśne: "Zielona Góra" (las grądowy i dąbrowa) Bagienne: "Metne" (torfowisko wysokie) Ornitologiczne "Czapli Wierzch" "Bochańskie Błoto" ( żuraw, kormoran, bocian czarny) Wodne Jez Smołowe (300 pomników przyrody) *rzeki o charakt. górskim *zapory wodne w Koronowie, Gródku, Łucze *elektrownie wodne

KULTURA: Biały Bór stadnina ogierów nad J.Białym, Borne Sulinowo ogromne tereny poligonu, były garnizon Armii radzieckiej dawny: obóz jeniecki, w lasach udostępnione silosy atomowe (W okolicach: Okonek, Podgaje -pomnik pamięci ofiar gdzie hitlerowcy spalili żywcem 32 polskich żołnierzy) Chojnice punkt wypadowy na Bory Tucholskie , w pobliżu J. Charzykowskie, średniowieczny układ urbanistyczny, fragmenty murów miejskich z gotycką Bramą Czułuchowską (w niej MUZEUM Historyczno- Etnograficzne) Człuchów gotycka wieża-Punkt Widokowy, pozostałość gotyckiego zamku budowanego 40 lat, barokowy Piła Muzeum w domu S. Staszica, Wyzwolenia Miasta Piły Szczecinek przebud zamek książęcy, cerkiew w XIX wiecznym bud dawnej synagogi, Muzeum Regionalne "Wał Pomorski" - wykorzystując polodowcowe ukształtowanie terenu, Niemcy wznieśli na zach od fortyfikacje. W II 45 krwawe boje. Otworzyły drogę na Berlin. W przepięknym krajobrazie, wśród lasów i jezior, pozostało wiele pamiątek tamtych dni. (Zdbice -skansen, cmentarze: Wałcz, Czaplinek, Szczecinek...) Wałcz Muzeum Ziemi Wałeckiej, fortyfikacje Wału Pomorskiego Zamarte kościół i klasztor pobernardyński z XVIII Zdbice bunkry w linii umocnień Wału Pomorskiego, Sansen sprzętu bojowego Złotów kościół z XVII, Muzeum Ziemii Złotowskiej, neogotycki zamek (Schinkel)

POJEZIERZE WSCHODNIOPOMORSKIE

POLOŻENIE: Poj Kaszubskie - wys wzgl do 160 m, jeziorność jedna z naj większych Polsce, mokradła bagna, i Poj Starogardzkie. Prawie cały region z wyj części pół, która od Kartuz pokrywa się z Zatoka Gdańską, leży w dorzeczu Wisły, największe zgrupowanie jezior w dorzeczu Górnej Raduni

PRZYRODA: Kaszubski PK + rezerwaty: "Żurawie Chrusty"- jez dystroficzne, ostoja ptaków, Kurze Grzędy- miejsce lęgowe żurawia; Trójmiejski PK (północna część) zalesiony i objęty ochroną rozcięty erozyjnie stok Poj Kaszubskiego -Rezerwat Krajobrazowy- (najwyższe wzniesienia Wieżycy i Ostrzycki Las, las bukowy na Zamkowej Górze pod Kartuzami); Jar Raduni, "Kółko 4rzeki Raduni"-kajaki (Jez. Wdzydze / J. Raduńskie akweny żeglarskie Poj. PdPomorskie) Wieżyca -najwyższe wzniesienie & Punkt Widokowy

KULTURA: Będomin szlachecki dworek, w którym ur się J. Wybicki, Muzeum Hymnu Narodowego- jedyna taka placówka na świecie!! Bytów zamek krzyżacki, rozbudowany w XVI-XVII, obecnie Muzeum *kościół św. Jerzego z XVI z barokowy stallami i chórem Chmielno ośrodek ceramiki kaszubskiej Gniew zabytkowy układ urbanistyczny, zamek pokrzyżacki XVII Turnieje rycerskie. Mają swojego płatnerza- wykuwa broń do pojedynków, Pałac Marysieńki, barokowy XVII Gorzędziej gotycki kościół św Wojciecha wzniesiony w miejscu X-wiecznego grodziska Kartuzy stolica Kaszub-urocze miasto, zespół poklasztorny Kartuzów, kościół barokowy 1-nawowy, barokowy ołtarz, drewniane stalle, Muzeum Kaszubskie, ośrodek garncarstwa i hafciarstwa Kościerzyna 2 pomniki J Wybickiego, neogotycki ratusz w pierzei rynkowej Nowe got kościół św. Mateusza, got kościół pofranciszkański Pelplin kościół, klasztor pocysterski z XIII, kościół got z XV, Starogard Gdański kościół farny z XIV-XV, Muzeum Regionalne Kociewia, mury miejskie (Brama Gdańska) Tczew kościół z 1 poł XIV, gotycki, muzeum Wisły Wdzydze Kiszewskie (Poj Poł-Pomorskie) Skansen (1906-1 Polskie Muzeum na wolnym powietrzu) XVIII-wieczna podcieniowa chata, sprzęty, Park Etnograficzny prezentuje kulturę ludową Kaszub i Kociewia Wieżyca (na drodze Kościerzyna-Żukowo), punkt widokowy na najwyższym wzniesieniu Kociewie mało znana nazwa krainy geograficznej na lewym brzegu Wisły w jej dolnym biegu pomiędzy Kaszubami a Żuławami, starannie pielęgnowany folklor (stroje i tradycje muzyczno- taneczne) - (Starogard Gdański, Pelplin, Gniew, Tczew)

POJEZIERZE ZACHODNIOPOMORSKIE

POŁOŻENIE: Obejmuje strefę marginalną fazy pomorskiej zlodowacenia wiślańskiego-krajobraz młodoglacjalny, nizinny; wzgórza morenowe mają kierunek z poł-zach na pół- wsch, jeziora typu rynnowo-wytopiskowego, równiny piaszczyste (sandry) np. Rów Gorzowska, Rów Wałecka, Drawska, Charzykowska; - wzgórza kemowe

PRZYRODA: Iński PK rezerwat "Kamienna Buczyna", teren urozmaicony geomorfologicznie-deniwelacje do 40 m, liczne jeziora, bogata fauna, flora, największe zagęszczenie żurawi w Polsce Cedyński PK Drawski PK (między Czaplinkiem a Połczynem), rezerwat Dolina Pięciu Jezior; J. Drawsko (2 co do głębokości jezioro w Polsce), szlak kajakowy im. Karola Wojtyła PK Dolina Słupi rezerwat Wielki Byteń, Wrzosowiska Cedyńskie"

KULTURA: Cedynia grodzisko X-XII, fragmenty murów miejskich z XIV-XV Bytów malownicze okolice, szlaki, zamek krzyżacki Turnieje rycerskie, Muzeum Zachodniokaszubskie Borne Sulinowo były garnizon Armii Radzieckiej Czaplinek gotycki kościółek Św. Trójcy, wewnątrz baldachimowy ołtarz drewniany, zielony, klasycystyczna ambona. Obok Drawieński PK Cedynia *4 km Pomnik wielkiego zwycięstwa nad Odrą 972r. Chojna monumentalna ruina kościoła farnego NMP z XIV, Brama Świecka-najpiękniejsza gotycka brama w Polsce! Drawsko Pomorskie w pobliżu poligon "Drawsko" -największy poligon wojsk lądowych w Polsce Łobez osrodek sportów jeździeckich przy stadninie koni słynie z biegów św. Huberta, zawodów jeżdzieckich, powożenia zaprzęgami Myślibórz resztki murów Brama Pyrzycka, Brama Nowogrodzka, Baszta Prochowa Pyrzyce mury miejskie z basztami, murami, fosa i wał ziemny, ob. Rezerwat średniowiecznych fortyfikacji Połczyn Zdrój Szwajcaria Połczyńska -Dolina 5iu Jezior (w Drawskim P. Krajobrazowym), park zdrojowy +rosarium +alpinarium, solanka, leczy się tu reumatyzm, choroby kobiece, duże złoża torfu umożliwiające lecznicze wykorzystanie borowin. Siekierki Cmentarz Wojenny z 1945 w Cedyńskim PK, (forsowanie Odry przez I Dyw. Piechoty im. T. Kościuszki w kwietniu 45) Świdwin pięknie położony, szlak turystyczny "kocioł świdwicki" Strzelce Krajeńskie mury miejskie z głazów narzutowych z bramą i basztą XIV-XV Trzcińsko Zdrój ratusz późnogot, przebud. W XVI zabytkowy układ urbanistyczny, *domy konstrukcji ryglowej Złocieniec kościół z XV, liczne domy secesyjne

Srodowisko przyrodnicze Obiekty związane z budową geologiczną; krajobraz, punkty i ciągi widokowe;wody powierzchniowe; parki narodowe; rezerwaty przyrody,parki krajobrazowe; pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej; parki,ogrody botaniczne itd.) kompleksy leśne,grupy starodrzewu,aleje,głazy Obiekty arheologiczne Grodziska, pozostałości osad prehistorycznych; rezerwaty arheologiczne; cmentarzyska,groby pojedyńcze o wybitnym znaczeiu archeoloicznym; dawne miejsca produkcji (np.kopalnie); miejsca i zabytki kulturowe. Zabytki architektury Załozenia miejskie; budynki mieszkalne; pałace, dwory; obiekty sakralne; obiekty obronne; budynki gospodarcze; Upamiętnione miejsca historyczne Miejsca bitew; miejsca wydarzeń historycznych; miejsca męczeństwa z czsów II woj. Swiatowej; miejsca pochuwku; pomniki.; tablice pamiątkowe; miejsca zwiazane z wybitnymi ludźmi Zabytki techniki Obiekty przemysłowe i rzemieślnicze; obj. Transportu; budowe hydrotechniczne i wiatrowe; obj górnictwa; zegary słoneczne i wieowe Muzea, archiwa, zbiory Muzea i zbiory ponadregionalne; muzea i zbiory regionalne; skanseny; izby regionalne,izby pamięci narodowej; zbiory prywatne Obiekty i ośrodki kultury ludowej Rozplanowanie przestrzenne wsi; obiekty i zespoły sakralne; chałupy,zagrody; budynki gospoddarcze,przemysłowe i rzemieślnicze; cznynne ośrodki sztuki ludowej; folklor np. Obyczje ludowe,obrzędy,zespoly piesni i tanca, stałe imprezy folklorystyczne; Obiekty wspólczesne (po 1945r) imprezy Zalożenia przestrzenne; obj użytecznośći publicznej; budynki mieszkalne; budownictwo przemysłowe,obj górnictwa itp.;obj transportu i komunikacji; obj rolnicze; tradycyjne imprezy kulturalne; sportowe,fetiwale, targi,wystawy a także imprezy tuystyczne,rekreacyjne oraz szlaki turystyczne.

Walory przyrodnicze lasy bukowe, jeziora polodowcowe (krajobraz młodoglacjalny) Zabytki urbanistyki i architektóry średniowieczny zespół urbanistyczny (rynek, ratusz), klasycystyczny dwór z początku XIXw (obecnie muzeum ziemi wałeckiej), neoromański kosciół prawosławny z XIXw, neogotycki budynek poczty głównej z 1885, 2 neogotyckie kościoły p.w. św Antoniego (1903) Mikołaja (1865), póżnobarokowy zespół architektoniczny gimnazjum jezuickiego Upamiętnione miejsca pozostalosci schronow i umocnien walu pom, cmentarz obroncow walu pom, pomnik upamietniajacy wizyte Papierza nad J.Krępsko (czesc szlaku papieskiego doliną Różycy Obiekty współczesne MOSiR, Bukowina, Most wiszący